قديمي‌ترين بخش تخت جمشيد بر پايهٔ يافته‌هاي باستان‌شناسي مربوط به سال ۵۱۸ پيش از ميلاد[۱۸] است.[۲۰] آنگونه كه در منابع متعدد و گوناگون تاريخي آمده‌است ساخت تخت جمشيد در حدود ۲۵ قرن پيش در دامنه غربي كوه رحمت يا ميترا يا مهر و در زمان داريوش بزرگ آغاز گرديد و سپس توسط جانشينان وي با تغييراتي در بناي اوليه آن ادامه يافت. بر اساس خشت‌نوشته‌هاي كشف شده در تخت جمشيد در ساخت اين بناي با شكوه معماران، هنرمندان، استادكاران، كارگران، زنان و مردان بي‌شماري شركت داشتند كه علاوه بر دريافت حقوق از مزاياي بيمهٔ كارگري نيز استفاده مي‌كردند. ساخت اين مجموعهٔ بزرگ و زيبا بنا به روايتي ۱۲۰ سال به طول انجاميد.[۴]

يكي از هنرهاي معماري در تخت جمشيد اين است كه نسبت ارتفاع سر درها به عرض آنها و همين‌طور نسبت ارتفاع ستون‌ها به فاصلهٔ بين دو ستون نسبت طلايي است. نسبت طلايي نسبت مهمي در هندسه است كه در طبيعت وجود دارد. اين نشانگر هنر ايرانيان باستان در معماري است.